Frits Bosch
Verplicht gezond
De onwenselijke betutteling van de burger
De totale zorgkosten rijzen de pan uit. Uit studies blijkt dat de totale zorgkosten in Nederland in 1975 26 miljard euro bedroegen, in 2010 76 miljard euro en in 2022 90 miljard.1 Als we op dezelfde voet voortvaren, zal dit naar verwachting in 2040 stijgen tot maar liefst 174 miljard euro.2 Deze stijging doet begroting, staatsschuld en economie doorbuigen. Kortom, er móet een oplossing komen die niet altijd ‘prettig’ zal zijn. De oorzaken van de stijging zijn o.a. bevolkingstoename, meer ouderen, langer leven, duurdere medicijnen en apparatuur, hogere loonkosten, hogere vaste kosten, een uitdijend declaratie- en managementstelsel, getraumatiseerden uit oorlogsgebieden en meer lichamelijke zorg. Wachtlijsten lopen op en tegelijk haakt zorgpersoneel af.
De Britse politicus Ian Macleod bedacht in 1965 de term ‘nanny state’, om een staat te beschrijven die als een kinderverzorgster de burgers betuttelt. De staat beschermt zijn burgers en weerhoudt hen van ‘verkeerd’ gedrag. Het hedendaagse Engeland voldoet bij uitstek aan deze beschrijving. Zo publiceerde de Britse premier Rishi Sunak in oktober 2023 plannen om voor iedereen geboren na 2009 is, het kopen van tabak bij wet te verbieden en in 2030 sigaretten helemaal te verbieden.3 Ook vaping wordt verboden, kinderen van 3 tot 5 jaar moeten verplicht op tandenpoetsles en junkfood wordt zwaarder belast. Sir Tony Blair, ex-premier, meent dat je geen modern gezondheidssysteem kunt managen zonder dat mensen zelf meer verantwoordelijkheid nemen.4
De verwachtingen van burgers voor staatshulp zijn gigantisch, zo verwachten zij gratis kinderopvang en het verzekeren van ouderen voor alle zorg. Britse politici stellen daar tegenover: ‘als burgers meer van de staat wensen, dan wenst de staat meer van burgers’, in concreto betekent dit dat de belastingen en premies nóg verder omhoog gaan. Dit betekent dat de staat nóg verder in de haarvaten van de samenleving duikt met onomkeerbare belastingen, regelgeving en verbod, om de kosten van publieke diensten onder controle te houden. De vrijheid van burgers komt in het nauw.
Vormt dit een nastrevenswaardige samenleving? Is het gewenst dat burgers steeds meer voor de staat werken met als tegenprestatie een vermeend maakbare samenleving? Nederland ligt op die koers, met een steeds zwaarder overheidsbeslag. In 2010 bedroegen belastinginkomsten 225 miljard euro, in 2023 reeds 402 miljard, naast alle accijnsverhogingen en subsidies. Willen we doorgaan op dit pad van overheidsintrusie, dwang en het uitknijpen van de burger? Of willen we dat burgers een stuk vrijheid ervaren die essentieel is voor een democratie? Als we dat laatste kiezen, is het dan gewenst om meer eigen verantwoordelijkheid neer te leggen bij de burger?
Burgers kunnen nu ongezond leven, de gemeenschap draait toch wel op voor de hogere zorgkosten. Bijna vijftig procent van onze bevolking is obees, de andere vijftig procent draait op voor de hogere zorgkosten die met deze welvaartsziekte gepaard gaan. Is dat onrechtvaardig? Is het bijvoorbeeld te overwegen om burgers die gezond leefgedrag vertonen korting te verstrekken op de zorgpremie of om op andere wijze te zorgen dat burgers gaan begrijpen dat aan ongezond gedrag een prijskaartje hangt? Moeten we protocollen en limieten strikter maken of overwegen een maxima in te stellen op de steeds duurdere medicijnen en apparatuur? Zou het te overwegen zijn om voor ouderen boven de 75 jaar bijzonder dure ingrepen en medicijnen niet meer te vergoeden? Is dat leeftijdsdiscriminatie? Nu al kiezen burgers vaak voor dure privéklinieken om bijvoorbeeld de lange wachtlijsten te vermijden en kundige specialisten stappen over naar privéklinieken omdat ze hier vaak meer kunnen verdienen.
Kan de burger een stuk vrijheid worden geschonken door keuzevrijheid en ‘zelfredzaamheid’? Burgers kunnen niet alles van de overheid verwachten. Daartoe kan behoren dat de zorgkosten en belastingen omlaag kunnen door burgers meer eigen verantwoordelijkheid te schenken. Zo hoeft de overheid niet te betuttelen en vrijheid te beperken, en hebben de burgers op hun beurt als volwassen, verantwoordelijke mensen geen ’nanny’ nodig. Zou een dergelijke eigen verantwoordelijkheid de burgers niet meer aanmoedigen om gezonder te leven dan allerlei verboden en torenhoge belastingen? Een tegenargument is dat het solidariteit deels onderuit haalt. Dit gebeurt echter op andere gebieden, zoals het pensioenakkoord, deels ook al. Waarom zou dit niet ook in de zorg kunnen? In ieder geval is het hoognodig de discussie hieromtrent op gang te laten komen om bespreekbaar te maken wat we kunnen doen om de zorgkosten te beperken.
Aldus de gegevens van het CBS, zie hiervoor de pagina Zorg; uitgaven en financiering vanaf 1972 ↩︎
Volgens de Toekomstverkenning zorguitgaven 2015-2060 van het RIVM. ↩︎
Dit is te lezen in het nieuwsbericht Prime Minister to create ‘smokefree generation’ by ending cigarette sales to those born on or after 1 January 2009 op de website van de Britse overheid. ↩︎
“Government can’t be the only one with the responsibility if it’s not the only one with the power. The responsibility must be shared and the individual helped but with an obligation also to help themselves.” “De overheid kan de verantwoordelijkheid niet geheel op zich nemen als deze niet geheel de macht in handen heeft. Verantwoordelijkheid moet verdeeld worden en het individu wel geholpen worden maar ook de plicht te hebben zichzelf te helpen.” — Sir Tony Blairs Speech on healthy living. ↩︎
Hankipanki Shanghai
De stijging van de zorgkosten en hun oorzaken zijn hier duidelijk beschreven. Echter, deze miljarden hoeven niet per se ‘duur’ te zijn voor ons Nederlandse volk.
Deze “nanny-state” bestaat al lange tijd en is ontstaan in een periode van een hoger aantal geboortes per vrouw.
Juist daar gaat het mis. 174 miljard is een peulenschil als je een sterk, jong volk hebt dat hard werkt. Echter is ons volk ouder en zijn de jongeren die er zijn bruiner, minder economisch efficiënt en meer geneigd om huisdierhouder te worden dan Ouder.
Het laten vallen van de ouderen lijkt bijna onvermijdelijk, gezien de afhankelijkheidsratio (verhouding tussen belastingbetalende werkers en degenen die afhankelijk zijn van overheidssteun). In 2040 moet een enkele werkende Hollandse man (zijn vrouw werkt niet want ze lijdt aan klimaatdepressie en weigerd een uitkering omdat de optie aangeboden wordt dit te besteden aan het bouwen van windmolens in Gabon) zijn eigen kind onderhouden (als er dan nog geen 1-kind-politiek is eet ik mijn schoen), de bank een som geld betalen voor een fictieve hypotheek, 3 postcode-non-profit-omvolkings-loterij loten kopen maar in deze toekomst OOK NOG de volledige AOW van een gepensioneerde en de uitkering van een asielzoeker bekostigen. Dat kan niet.
Het is duidelijk van groot belang (voor bepaalde groepen elite) dat bruinen zich blijven vestigen in Nederland. De afweging die zij zullen maken tussen zorgkosten en afhankelijkheidsratio zal betekenen dat ouderen minder prioriteit krijgen. De ouderen zullen dus meer zelfredzaam moeten zijn om de sociale zekerheid te handhaven en de “integratie” van vreemden niet te belemmeren. De vraag, of dit betekent dat de arme nihilistische millennials nu ook voor hun ouders moeten zorgen, of dat ouderen simpelweg (figuurlijk) worden opgeofferd voor het systeem, is nog maar de vraag.
Wat zelfredzaamheid betreft: dit is van groot belang. E chter is een aanzienlijk deel van de bevolking (zelfs met gezonde geboortecijfers en een evenwichtige demografie) afhankelijk van anderen voor leiderschap. We zijn bekend met de term schapen.
De huidige herders gebruiken hersenspoeling (zie de boeken van Edward Bernays) om de kudde ongezond en dociel te maken. De kudde wordt weliswaar oud, maar ze lijden vaak jarenlang aan ziekten voordat ze sterven. Het contrast met mediterrane gebieden, waar ouderen met meer waardigheid sterven en beter eten (ondanks de propaganda), is aanzienlijk.