De NOS en de nieuwe George Floyd

De rellen volgend op de dood van George Floyd in 2020 hebben voor miljarden dollars aan schade berokkend¹ en hebben aan minstens negentien mensen het leven gekost.² Hoewel er nog steeds discussie³ is over de vraag of de dood van George Floyd inderdaad te wijten was aan het optreden van de politie of aan een overdosis fentanyl, heeft een rechtbank de betrokken agenten in ieder geval veroordeeld voor unintentional second-degree murder, third-degree murder, and second-degree manslaughter.⁴ De voortdurende discussie over de schuld van de agenten in het overlijden van Floyd, maar vooral de extreme reacties, rellen en verloren mensenlevens, maken duidelijk dat dit onderwerp—vermeend politiegeweld tegen zwarten—een bijzondere gevoeligheid vereist van journalistiek en media.

Het is dan ook schokkend om te zien hoe onzorgvuldig en suggestief de NOS vandaag de berichtgeving omtrent de dood van Keenan Anderson inkleurde.⁵ Keenan Anderson is een zwarte Amerikaan, de neef van BLM oprichtster Patrisse Cullors, en overleed op 3 januari enkele uren na zijn arrestatie. Hoewel deze losse feiten ongetwijfeld voor activisten al voldoende zijn om te protesteren tegen “racistisch politiegeweld”, laten de bodycam-camerabeelden een heel ander verhaal zien.⁶ Het is niet zo dat het na het zien van de beelden onduidelijk blijft of de agenten hier racistisch—of überhaupt verwijtbaar—gehandeld hebben; het wordt juist zonneklaar dat de betrokken agenten met engelengeduld geprobeerd hebben de psychotische verdachte op een kalme en veilige manier staande te houden. Maar dat is niet het beeld dat het NOS artikel oproept. Op Twitter⁷ werd het NOS artikel al kort tegen het licht gehouden. Ik zal dat hieronder verder uitwerken:

1. NOS: “De 31-jarige neef van een mede-oprichter van Black Lives Matter is overleden nadat hij eerder deze maand herhaaldelijk op straat was getaserd en vastgehouden door de politie van Los Angeles.”

• De arrestatie was buiten, dus vanzelfsprekend op straat. Wat is de toegevoegde waarde van deze vermelding? Is dit het oproepen van een beeld van een geëlektrocuteerd lichaam op het koude asfalt?
• De verdachte was onder invloed van drugs verkeerde in een psychose; het gebruik van een taser is in zo’n geval een de-escalerende veiligheidsmaatregel.

2. NOS: “Volgens de politie had Anderson een verkeersongeluk veroorzaakt en had hij geprobeerd te vluchten door te proberen ‘zonder hun toestemming in de auto van iemand anders te stappen’”.

• Op de beelden is duidelijk te zien en horen dat de drugs-psychotische verdachte een ongeluk heeft veroorzaakt en meermaals probeert te vluchten. Het is dus vreemd dat de NOS dit eenvoudig waar te nemen feit presenteert als slechts een bewering van de politie.
• “zonder hun toestemming in de auto van iemand anders te stappen” is een zeer ongebruikelijke omschrijving van wat men normaal gesproken een gijzeling of carjacking zou noemen.

3. NOS: “Op de camerabeelden maakt Anderson een verwarde indruk wanneer hij tegen een agent zegt dat iemand hem ‘probeert me te vermoorden’, terwijl er geen duidelijk gevaar te zien is.

• De beelden laten iemand zien die duidelijk psychotisch is; “verward” is een grof understatement. De verdachte schreeuwt doorlopend dat “ze” hem willen vermoorden, en later in de video schreeuwt hij dat de agenten “acteurs” zijn.
• Verdachte zegt ook niet slechts één keer dat men hem wil vermoorden, maar heel vaak. Waarom hier —in navolging van hierboven— geen “herhaaldelijk”?
• Wat bedoelt de NOS met “geen duidelijk gevaar”? Er is op de camerabeelden helemaal geen gevaar te zien, behalve het gevaarlijke gedrag van de verdachte zelf. Volgens de NOS is er echter wel een gevaar, maar geen duidelijk gevaar. De enige betrokkenen zijn echter de verdachte en de agent. Suggereert NOS hier dat de—uitermate geduldige—agent een gevaar is?

4. NOS: “Aanvankelijk gaat Anderson zitten zoals hem wordt opgedragen, maar als er meer agenten komen, staat hij op en rent weg. Wanneer hij wordt ingehaald, lijkt hij aanvankelijk te luisteren wanneer agenten hem proberen aan te houden. Maar dan roept hij “alsjeblieft” en “help” en “ze proberen me te georgefloyden”- een verwijzing naar George Floyd, de zwarte man die in 2020 door een politieagent werd omgebracht. Nadat een agent hem meerdere keren heeft gewaarschuwd zich niet meer te verzetten, wordt Anderson getaserd. Het taserpistool wordt eerst ongeveer 30 seconden onafgebroken op hem gericht. Een tweede keer duurt dat 5 seconden.”

• Dit strookt niet met de camerabeelden. Op de beelden is duidelijk te zien dat de verdachte al eerder, wanneer de agent nog alleen is, meermaals opstaat en wegloopt.
• De NOS laat hier weg dat de verdachte tijdens zijn vluchtpoging probeert om iemands auto te stelen of er in elk geval in wil binnendringen.
• Ook laat de NOS weg dat de verdachte hevig met de inmiddels drie agenten worstelt.
• De taser wordt juist helemaal niet onafgebroken gebruikt, maar in totaal vijf keer enkele seconden.
• NOS kiest hier voor het woord “omgebracht” om de dood van George Floyd te beschrijven. Het werkwoord “ombrengen” draagt een intentionaliteit in zich die hier niet gepast is; de agent Derek Chauvin is immers veroordeeld voor second-degree unintentional murder.

5. NOS-kop: “Dood door taser” “De dood van Anderson is er één in een reeks dodelijke incidenten waarbij de politie tasers gebruikte, schrijft The Washington Post. In 2021 werden twee voormalige politieagenten in Oklahoma veroordeeld voor moord omdat ze een ongewapende man meer dan 50 keer hadden getaserd.

• De NOS kopt hier met “Dood door tasers”, onder verwijzing naar een “reeks” andere incidenten. Hiermee wekt NOS toch minstens de suggestie dat de dood van Keenan Anderson veroorzaakt is door de politie-taser.
• De vergelijking met een andere zaak lijkt ook wat flauw: daar is kennelijk “meer dan 50 keer” getaserd, als we de NOS moeten geloven. In dit geval was dat vijf keer.

6. NOS: “Ze [de nicht van Anderson en BLM oprichtster, red.] merkte ook op hoe verwoestend het was om haar neef vóór zijn eigen dood naar de naam van Floyd te horen verwijzen. “Hij schreeuwde: ‘Ze proberen me te georgefloyden!’ en dat is wat ze deden”, zei ze. “Dat is heel moeilijk te verteren."”

• Hoewel het vanuit activistisch oogpunt te verwachten is dat de BLM oprichtster Keenan Anderson probeert te framen als de nieuwe George Floyd, is het een bevreemdende journalistieke keuze om zo’n zware beschuldiging niet nader te kwalificeren, zeker in aanwezigheid van videobewijs dat een totaal ander verhaal laat zien.
• Hoewel de BLM oprichtster het waarschijnlijk niet zo bedoeld heeft, stipt ze met haar vergelijking wel één belangrijk punt aan: zowel George Floyd als Keenan Andersen waren tijdens hun arrestatie onder invloed van harddrugs.

Gezien de staat van dienst, de expertise, en het budget van de NOS, valt zo goed als zeker uit te sluiten dat de hierboven beschreven woordkeuzes het gevolg zijn van slordigheden. Journalistiek is in de eerste plaats het duiden van nieuws, en duiden heeft men hier duidelijk gedaan. Dit roept de vervolgvraag op waarom de NOS bewust de suggestie wekt van verwijtbaar of zelfs racistisch handelen door de politie, zeker in het licht van de verwoestende en dodelijke BLM-rellen van 2020. Naar dat waarom kan men alleen maar gissen; laten we dat hier niet doen.