De sneeuwpop en de stroman

Meer dan op andere dagen van het jaar is Kerstmis een moment van samenzijn. We zoeken onze familie op, we richten het huis gezellig in, we trekken nette kleding aan en we genieten van lekker eten. Wat er zich ook mag voordoen, er bestaat geen gevaar in de buitenwereld dat ons dit geluk kan ontnemen, daar zorgen we samen voor. Dezelfde boodschap gaat uit van de films op televisie, denk bijvoorbeeld aan Die Hard en Home Alone. Soms is doortastend ingrijpen nodig, heldhaftigheid uit zich op verschillende manieren. Soms gaat het om mensen die met elkaar in onmin leven of die in de loop der jaren uit elkaar zijn gegroeid, maar uiteindelijk komt alles goed.

In The Holiday besluiten twee vrouwen om van huis te wisselen, omdat ze het eigenlijk niet meer zo zien zitten in hun leven. Ze veranderen van omgeving en vinden een liefdevolle partner in iemand waar ze het helemaal niet van hadden verwacht. In de ongewone kerstfilm Eyes Wide Shut zien we hoe twee jonge welgestelde ouders uiteindelijk besluiten om hun boze dromen te bezweren en de rug toe te keren aan de nare wereld van de kwaadaardige elite. Dit laatste meesterwerk van Stanley Kubrick staat bol van de symboliek.

Wie Kerstmis zegt, zegt vrede. Die vrede koesteren we in kleine kring en die vrede wensen we toe aan alle mensen op aarde. We denken daarbij aan de momenten waarop het moeilijk bleek om anderen te vergeven, we denken aan de hoop die we allemaal koesteren; we denken aan Jezus, het licht van de wereld. In het verleden kwamen tijdens Kerstmis de soldaten letterlijk uit de loopgraven gekropen. Dat was niet onverantwoord, dat was volkomen begrijpelijk. Zelfs in de donkerste nacht gloort hoop, dat vieren we ieder jaar opnieuw.

Steun

Reactionair

Help ons onafhankelijk te blijven. Doneer en steun de publicatie van vrij en onafhankelijk gedachtegoed.

Hoe guur is het klimaat buiten de kring waarin wij delen in elkaars hoop? Hoe beperkt is de blik van diegenen die hun stellingen niet durven verlaten? Hoe armoedig is het bestaan van diegenen die excelleren in de economie van angst? Bestaat er een gerichte boodschap die onze hoopvolle levenshouding kan veranderen? Dan moet dat een boodschap zijn die ons voorstellingsvermogen ernstig vervormt, een boodschap die indruist tegen onze overtuigingen en ons geloof, een boodschap die alleen kan aanslaan nadat ons een bizar vijandbeeld is ingeprent. Kortom, een boodschap die niets met kerst te maken heeft.

Welke technieken worden het hele jaar door aangewend om binnen te dringen in ons huis? Wat wordt er schaamteloos verkondigd, welke feiten worden verdoezeld of verdraaid, welke leugens worden keer op keer herhaald door acteurs die zich daar graag voor lenen? Hoeveel criticasters worden geïntimideerd, onderdrukt, opgesloten en hoezeer buigt men daarvoor de regels? We zijn ons daar in zekere mate van bewust, we houden ons echt niet van de domme. De wet staat gecoördineerde angstpropaganda niet toe. Niemand hoeft zich te verbazen dat men zich geen permanente dreiging laat aanpraten, dat de opzet van onzinnige noodmaatregelen bij weinigen in de smaak valt, dat men sympathiseert met diegenen die gedwongen worden om te lijden in stilte.

Buiten zwerft een figuur die een gevaarlijk spel speelt, iemand die alles weglacht, iemand die geen middel schuwt om de zaken naar zijn hand te zetten. Om hem heen verzamelt zich een stofwolk, maar geen stof tot nadenken. In de maagdelijke sneeuw zijn zijn stappen nog beter te volgen. Hij heeft geen ideeën. Hij overschreeuwt zichzelf, maar er is niemand in zijn directe kring om hem te corrigeren. De verbanden die in het verleden gesmeed werden, worden door hem stukgeslagen. Qua diplomatieke lenigheid doet hij voor niemand onder. Hij schaamt zich nergens voor, als hij iemand naar de mond moet praten dan doet hij dat vol overgave, hij weet zich nergens door gehinderd.

De gevolgen van zijn desastreuze ingrepen doen hem niets, daarvoor laat zijn geheugen hem te vaak in de steek. Doordat veel invloedrijke mensen naar zijn pijpen dansen, ondervindt hij zelf geen gevolgen van onrechtmatig handelen. In strak geregisseerde settings belooft hij zijn slachtoffers genoegdoening, belooft hij de waarheid te vertellen, belooft hij te handelen in het belang van anderen, maar telkens blijken dat loze beloftes.

Kunnen we deze figuur confronteren? Het heeft geen zin, hij dwaalt buiten onze invloedssfeer, hij waant zich een meester van het conflict. Hij heeft de oorlogskas in beheer, hij stemt de budgetten op elkaar af, hij dient de belangen van wapenbroeders, hij telt zijn winst; hij geeft niet om de noden van anderen, hij jaagt anderen angst aan omdat hij zich tot Herodes wenst te verhouden. Hij zweert een daad van agressie uitsluitend met agressie te beantwoorden, zelf heeft hij immers niets op het spel staan. Een Kerstbestand kan hij zich niet voor de geest halen.

Weak men create hard times. Wij weten al te goed voor wie wij waakzaam dienen te zijn, en we mogen onze eigenwaarde niet laten afbreken door hun cynisme. De oorlog staat niet op de stoep, maar onze staat van paraatheid wordt wederom getest.