Fatalisme, ondergang en wederopstanding
Beschouwing over het lot der Westerse beschaving
CultuurFatalisme heeft de westerse geest overgenomen. Na het Fukuyamiaanse optimisme van de jaren 90 regeert het pessimisme en lijkt de ondergang van het Avondland definitief te zijn aangebroken. De voortekenen zijn overal te zien en reeds lange tijd voorspeld. Zoals Spengler aankondigde gaan alle beschavingen uiteindelijk ten onder aan interne corrosie van de scheppende kracht.1 Een beschaving valt stil en schept geen waarlijke nieuwe dingen meer. Datgene wat gecreëerd wordt zijn hoogstens nieuwe externaliteiten maar de essentia blijven gelijk. Sterker nog, de essentia van de beschaving zullen gaan verrotten en uiteindelijk ten onder gaan.
We zien het om ons heen: de teloorgang van elke traditionele structuur, van de kerk tot de familie, de afbrokkeling van iedere waarlijke moraliteit ten gunste van een hedonistisch en decadent liberalisme, inhoudsloos maar bovenal zielloos. Het perspectief van onze levens, van onze beschaving, is slechts nog horizontaal, het Kruis, dat tevens naar boven wees, is omgevallen. ‘Wij hebben God gedood’ riep de dolle mens 150 jaar geleden uit en sindsdien ‘vallen we aan een stuk door’, ‘zonder boven’, ‘zonder beneden’, als door een ‘oneindig niets’.2
We kijken om ons heen en zien gebroken gezinnen, gebroken geesten, en kunnen niet anders dan concluderen dat een beschaving die zelfs de meest heilige aardse banden – het huwelijk tussen man en vrouw – niet weet te honoreren ten dode is opgeschreven. De meeste huwelijken stranden nog voordat de dood zijn intrede kan hebben gedaan en de resultaten hiervan zijn duidelijk. Ongelukkige kinderen opgroeiend in huishoudens van steeds wisselende samenstelling en zonder eenduidige vader- en moederfiguur. Kunnen wij het onder dergelijke condities echt vreemd vinden dat de psychische problemen onder de jongste generatie waarlijk gigantische proporties heeft aangenomen? En sprekend over de vader- en moederfiguur, ook deze uiterst noodzakelijke archetypen zijn aan de corrosie onderhevig. Het feminisme heeft elke archetypische rol tot onderdrukkend verklaard en de huidige gendertheoretici verklaren zelfs de geestelijke zieke mens tot norm. Bij een conflict tussen geest en biologische realiteit delft de laatste het onderspit. De mens is zijn eigen meester geworden, geen werkelijkheid hoeft hij meer te accepteren laat staan respecteren.
De moderne mens is verworden tot de Niezscheaanse Übermensch. Hij schept zelf zijn waarden, hij schept zelf zijn zelf — het paradoxale hiervan niet onderkennend —, kortom de mens is de maat van alle dingen geworden.
En wat zijn dan die waarden die deze mens in al zijn vrijheid voor zichzelf heeft gecreëerd? Plat consumentisme, hedonistische genotsbevrediging en oeverloze decadentie. Kijkt naar onze feesten, kerstmis is verworden tot een eetfestijn omgeven door hoogstens een bezoek aan de kerk als ware het een bezoek aan het lokale rariteitenkabinet, een vermakelijk toneelvoorstelling maar niet meer dan dat. De hoogste waarde die nog wordt nagestreefd is het bij elkaar komen met de familie. Ja, dit gevoel heeft de moderne mens nog wel, dit streven voelt zij aan en borrelt op in het bloed, maar zij beseft niet dat de twee kerstdagen slechts een holle echo zijn van de waarlijke familiebanden die de mens altijd gekend heeft en waar zij in zijn diepste zijn naar verlangt. De kerstdagen zijn voorbij, oma gaat weer naar het verpleegtehuis, moeder gaat weer fulltime aan de slag en de kinderen zitten weer in opvang of reizen weer richting de stad om zich te bezondigen aan de futiliteiten van het studentenleven.
De Reactionair
Boekenwinkel
Ondek onze grote collectie boeken, zoals De seksuele revolutie, in onze boekenwinkel.
Kan het nog schrijnender zal de aandachtige lezer zich nu afvragen. Helaas is het antwoord ja. De zondigheid der moderne beschaving is zo tot onze kern doorgedrongen dat de meeste van ons de grootste bloedzonde, het hoogtepunt der moderniteit zo gij wilt, niet eens meer herkennen. Vrijheid, vrije keuze en carrière zijn de hoogste deugden geworden en alles moet daarvoor wijken. ‘Ontwijd de naam van je God niet door een van je kinderen aan Moloch te offeren’ klonk het boven op de Sinaïberg. Een Wet van boven gegeven, haar oorsprong in het transcendente, vervangen door de wet die wij onszelf hebben gegeven. De slachtoffers, onschuldig en puur, worden met duizenden per dag naar de slachtbanken geleidt. De heilige en intiemste band, die tussen een moeder en haar kind, is voorwaardelijk geworden – zoals eigenlijk alles dit is geworden. De onvoorwaardelijke liefde is definitief vanaf het begin de strot doorgesneden. Dit is de weg van de overdaad van vrijheid, de weg van de fetisjering van de vrijheid, dit is de weg die leidt naar de dood.
Rest ons de vraag of deze ondergang, de laatste akte der westerse beschaving, definitief is of dat een dergelijke duistere toekomst nog afgewend kan worden. Zowel de grote teleologische denkers als Hegel en Marx, als ook de grote cyclische denkers Spengler en Guénon stelden dat de geschiedenis enkel vooruit kan bewegen. Uiteraard, tijdelijke teruggangen zijn mogelijk, maar voor wie het geheel overziet, ziet enkel vooruitgang. Vanuit een horizontaal perspectief hebben zij waarschijnlijk gelijk in hun noodzakelijkheid, maar voor wie gelooft in een aardse verhouding tot het transcendente – en hoewel Guénon dit ook deed kwam hij niet tot deze conclusie – is er een uitweg. De redding hoeft namelijk niet primair van ons te komen, wij hoeven ons alleen open te stellen om deze te ontvangen en ermee aan de slag te gaan. Wat nodig is, is een demancipering, een de-egalisering en een desecularizering. Het wordt tijd dat de aristoi — de werkelijke aristoi in zijn oorspronkelijke betekenis, niet de verdorven contemporaine elite — opstaan en de transcendent gegeven orde herstellen. De demos is zwak, decadent, hedonistisch en intellectueel inferieur gebleken en het is niet alleen onverantwoord maar ook moreel illegitiem om het lot der wereld nog langer in hun handen te leggen. ‘Profeten’ hebben we genoeg, waar we nu naar snakken is de wederopstanding der ‘priesters’ en ‘koningen’.3 Als er hoop is, dan ligt zij daarin besloten.
Oswald Spengler, De Ondergang van het Avondland. ↩︎
Friedrich Nietzsche, De Vrolijke Wetenschap. ↩︎
Dit verwijst uiteraard naar de drie Bijbelse rollen die de leiders van Israël en later de gehele mensheid kunnen hebben. De profeten wijzen de mensen op de Goddelijke wet en roepen op tot gehoorzaamheid, de priesters verbinden de mensen met het transcendente en de koningen leiden de mens op basis van zijn wijsheid en kunde. De vleesgeworden logos wist deze drie rollen in zichzelf te verbinden en is hiermee het ultieme voorbeeld geworden van hoe deze rollen uitgevoerd moeten worden. ↩︎
Tannhäuser
Tannhäuser
robert lemm
Frits Bosch
Sam van Gent