Robbert Leusink
Mens of insect?
De mierenhoop van de moderniteit
Gregor Samsa uit het boek “De Gedaanteverwisseling” (Die Verwandlung) van Franz Kafka is het equivalent van de hedendaagse boomerchique accountmanager.1 Zijn leven als handelsreiziger bestaat voornamelijk uit kantoorbezoeken en beurzen, waar hij in onze tijd ongetwijfeld in zijn zielloze elektrische leaseauto naartoe zou zijn gereden. Hij klaagt steen en been over zijn werksituatie, heeft kritiek op de economie, het nieuws, zijn klanten en heeft bewust of onbewust ook een enorme hekel aan zijn werkgever. Thuis trekt hij een blij gezicht op, en voor de buitenwereld lijkt het alsof hij het allemaal fantastisch vindt.
Maar dan wordt hij op een willekeurige dag wakker als een insect. Hij kan vanaf dan niet anders meer dan als een kakkerlak in zijn hokje (zijn appartement) kruipen. Hij kan zich alleen nog voeden met rottend voedsel en is volledig in zijn bewegingsvrijheid beperkt.
Hoewel dit werk meer dan 100 jaar geleden is geschreven, is deze bizarre wending de realiteit voor de meeste Westerse mensen. De moderne kantoormens beweegt zich in eenzelfde hokje: alleen dan eentje van oneindig zich herhalende deadlines, vergaderingen, SCRUM-sessies en padelwedstrijden. Hij voedt zich met de chemische prakjes van de NS-horeca op Amsterdam-Zuid of de Vegetarische Slager en kan slechts reageren vanuit een geprogrammeerd instinct op onderwerpen als politiek, religie en dergelijke. Uiteindelijk zal iedereen die zich in de kantoortuin wil handhaven, veranderen in een insect.
“Waarom werk je dan geen vijf dagen?”
Kantoormensen als insecten beschouwen is overigens niet satirisch, of iets wat ik zelf heb bedacht. In het artikel ‘Als het leven te duur wordt, waarom werk je dan geen vijf dagen?’ uit het blad De Ondernemer doet de horecaondernemer Won Yip enkele wereldvreemde uitspraken.2 Yip suggereert dat mensen niet meer zijn dan mieren in een vicieuze cirkel van hetzelfde werk, waarbij hij zich verbaast over het feit dat hij geen afwasser kan vinden die €14 per uur kost. Daarnaast vindt hij dat mensen die andere keuzes maken dan de standaard veertigurige (liefst meer) werkweek maar zeikerds zijn. ‘Waarom werk je dan geen vijf dagen?’ is zijn reactie op mensen die deze kafkaëske realiteit willen doorbreken en zich, in tegenstelling tot hem, weleens afvragen of er nog meer is in het leven dan altijd maar werken.
De Amsterdamse ondernemer kreeg via LinkedIn veel bijstand van een kolonie aan ungeheueres Ungeziefer:3 impactmanagers, compliance officers, milieudeskundigen en talloze anderen met abstracte functietitels. Als een kolonie bijtende rode vuurmieren vielen ze eenieder aan die het veertigurige nest wilde verlaten en zijn onvrede uitte over het huidige economische klimaat. Instinctief gedrag, want als een werkmier parttime zou gaan werken, zou de kolonie uiteraard in no time uitsterven.
LinkedIn als cocon?
Net zoals Samsa zit de kantoormier van vandaag verstrikt in dezelfde dagelijkse sleur van werk, vergaderingen en deadlines, waardoor hij uiteindelijk transformeert naar een staat van leven die veel weg heeft van die van een insect. Maar in tegenstelling tot een rups zullen deze kantoormieren niet transformeren tot een prachtige vlinder, maar zullen de Yip-spin en zijn mede-spinnen hun coconnetjes openbreken en hen vastbinden in hun web.
LinkedIn is dan het copingmechanisme om deze gevangenschap te ontkennen. Met deze website kunnen de kantoormieren zichzelf als vlinders voordoen. Een fantasie waarin ze ‘inspirerende’ citaten en anderssoortig onanisme tentoon mogen stellen ten faveure van de spin; de nectar in hun monotone insectenbestaan.
Ongediertebestrijding
Kies je na de bovenstaande overweging nog steeds voor kantoorwerk: Wees nuchter en waakzaam,4 voorkom dat het jou tot insect maakt. Bestrijd het gedrag: Werk parttime. Ga zo vaak mogelijk onder de TL-buizen vandaan. Werk geen seconde langer dan nodig. Schakel direct je werktelefoon uit als je naar buiten loopt. Vermijd zo mogelijk ELKE vergadering. Declareer elke cent. Bovendien; laat je NOOIT verlokken tot padelwedstrijden, koffiedates of andere ongein. Stel jezelf dagelijks de vraag: Ben ik mens of insect?
Boomerchique is een combinatie van een kostuumjasje, spijkerbroek, en ofwel cognac schoenen of witte sneakers, die door het stereotype commercieel vertegenwoordiger wordt gedragen. ↩︎
Won Yip, Als het leven te duur wordt, waarom werk je dan geen vijf dagen?. ↩︎
Letterlijk: ‘Monsterlijk ongedierte’: de erenaam voor Gregor Samsa in het boek. ↩︎
1 Petrus 5:8. ↩︎
