Omvolkingstheorie

In dit stukje wil ik u meenemen in het thema “omvolking” dat de laatste jaren vaker voorbijkomt. Er zijn soms felle meningen over maar meningen zijn slechts van beperkte waarde—ik zou een aantal feiten willen noemen, zodat u over dit onderwerp zelf een conclusie kunt vormen. Dat lijkt mij beter voor ons, want zo kunt u niet zeggen dat ik maar een “oppervlakkige reactionaire mening” verkondig, en bovendien is het beter voor het vormen van een publieke opinie.

Dit heeft wel het risico in zich dat dit artikel iets langer is dan gebruikelijk en “vrij juridisch”. Echter, als u dit artikel uitprint en op tafel legt, en daarnaast een tweede stapeltje maakt van alle richtlijnen, verordeningen, persberichten en rechterlijke uitspraken in asielzaken die wekelijks worden geproduceerd, dan is dit natuurlijk peanuts. Als u mijn artikel leest, dan kunt u zich het doorspitten van al die andere dingen besparen.

Vreemdelingenwet 2000

Als startpunt neem ik de Vreemdelingenwet 2000. Ik zou wel eens voor de grap mensen op straat willen vragen, als mini-enquête: “de Vreemdelingenwet van ons, uit welk jaar komt die eigenlijk?” Misschien krijg je dan als antwoord: “1945?” Maar de wet komt uit 2000. Daarvoor was er ook wel een wet, maar deze nieuwe was strakker opgezet, en moest in één keer immigratie flink beperken. Het bestaat uit twee delen, “asiel” en “regulier” en voor elke categorie is precies bepaald wanneer iemand in aanmerking komt voor een verblijfsvergunning. “Asiel” is alleen voor specifieke gevallen zoals een gegronde vrees voor vervolging en een reëel risico op onmenselijke of vernederende behandeling. “Regulier” is voor andere specifieke gevallen zoals een bepaald soort werk, voor studie of gezin, en heeft objectieve maatstaven. Als je bijvoorbeeld niet voldeed aan de juiste categorie (bijvoorbeeld alleen vrouw of kinderen), of aan de juiste maatstaven, zoals de inkomenseis, en die was hoog, dan kwam je er niet in. Zo hoefde er geen enkele vreemdeling in de bijstand te belanden.

Er werd ook een “waakhond” bij gezet: de Raad van State. Hier kon je voortaan in hoger beroep. Niet om vreemdelingen extra kansen te bieden, maar omdat de Raad van State moest voorkomen dat individuele rechters uit de bocht vlogen. Als in de wet staat dat je je partner alleen naar Nederland mag halen als je € 1900 per maand verdient, maar de rechtbank Zwolle zou denken: “ach, die arme stakkers kunnen ook wel leven van € 1700, je kan hun gezinsgeluk toch niet verloren laten gaan voor die paar euro’s”, dan kon de IND in hoger beroep en dan ging de discussie op de zitting ongeveer zo:

voorzitter-staatsraad: “wat staat er in de wet?”
vreemdeling: “1700 is voor mij genoeg”
“wat staat er in de wet?”
“ja maar 1700 is toch redelijk?”
“wat staat er in de wet?”
“ik vind 1700 echt genoeg”
“wat staat er nu in de wet?”
“1900”—Klaar

Ontwikkelingen na 2000

Meestal begint iets goed, denk maar aan de simpelste dingen, het is zaterdag en je zegt: “ik ga nu de tuin eens goed onder handen nemen”. Dat zou ook kunnen, ware het niet dat er zomaar iemand langs komt en het hele plan in duigen valt.

Zo ook hier. Een advocaat en oud deken van de Orde van Advocaten zei weleens: “het vreemdelingenrecht is eigenlijk het wilde westen van het recht”. Je gaat op weg maar er kan zomaar opeens een “struikrover” opduiken.

Zoals Europa. Daar zijn ze op gegeven moment ook voor asiel wetten gaan maken (EU richtlijnen). Er zijn richtlijnen hoe je “asiel” moet definiëren, opvang moet regelen en wanneer gezinshereniging mogelijk is.¹

Mensen denken vaak dat wetgevers onbeperkt intelligent zijn, en de richtlijnen “zien er op eerste gezicht misschien goed uit”. Maar deze EU richtlijnen zijn kwalitatief slecht. Je ziet er twee dingen in terug. Allereerst grenzeloos idealisme. De teksten bevatten “aan de bovenkant” veel “stoer taalgebruik” zoals enorm lange preambules met hoogverheven idealen als “het bevorderen van gezinshereniging”. Ten tweede bevatten ze “aan de onderkant” vaak vage of onduidelijke uitvoeringsnormen (“anders kwamen we er niet uit”, “het kon niet anders”, “we moesten een compromis zoeken”). Er zitten dus zowel aan de bovenkant, als aan de onderkant, “losse eindjes” aan deze richtlijnen. Dit is een bekend fenomeen van wetgevingsproducten waar men teveel wilde, maar daar niet mee overweg kon of men niet allemaal op één lijn zat en, in plaats van het project af te lassen, toch maar iets uitvaardigt, maar van een tweederangs kwaliteit.

Ook in de EU hebben ze er een “waakhond” bij gezet. Dat is het Hof van Justitie van de EU in Luxemburg. Zij doen uitspraken die bepalen hoe je richtlijnen moet uitleggen. De uitspraken wijzen altijd één kant uit: “zo ruim mogelijk”. Dus als de Raad van State de wet hanteert maar de Europese normen zijn ruimer, dan “blaft” Luxemburg de RvS terug.

De Reactionair

Boekenwinkel

Ondek onze grote collectie boeken, zoals Desengaño, in onze boekenwinkel.

Intrigerend is dat de meeste mensen ook vaak denken dat rechters onbeperkt intelligent zijn en “volstrekt objectief”. Maar intelligentie is geen absoluut begrip, zaken zijn voor rechters ook ingewikkeld en daarom hebben ze een concrete wet als “bewakingsobject” en verder dan dat kijken ze eigenlijk niet. Dus als je ze een richtlijn geeft, dan gaan ze vooral die richtlijn “beschermen”; dat wil zeggen “zo ruim mogelijk uitleggen”.

De gevolgen zie je al snel. Zo torpedeerde het Hof van Justitie EU onze inkomenseis, met een argument dat neerkomt op het zo ruim mogelijk uitleggen van de gezinsherenigingsrichtlijn.²

Procedureel loopt dat ongeveer zo:

Europese rechter: “wat heeft deze man nodig?”
“wij IND stellen 1900 als norm”
“maar wat betaalt hij aan huur?”
“de norm is 1900, dat zegt de Raad van State ook”
“niks mee te maken, we moeten gezinshereniging bevorderen, dus we kijken hoeveel hij nodig heeft; hoeveel is zijn ziektekostenpremie?”
“het staat in de wet ook, ons criterium” “forget it! hoe lang wacht zijn vrouw al op hem? we moeten gezinshereniging bevorderen”
Tegen een huilende vrouw is natuurlijk geen jurist bestand, dus case overruled.

Er is nog een tweede waakhond in Europa, dat is het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg, afgekort EHRM. Die passen een verdrag toe: het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Dat verdrag lijkt wellicht goed, maar het is van dermate ruime strekking dat je er alle kanten mee op kan.

Uiteindelijk weegt hier maar één factor, en die zit zowel in de naam van dit rechtscollege, als het verdrag, en dat is “de mens”. Als je een wettelijke bepaling hebt, zoals uit de Vreemdelingenwet 2000, maar het EHRM vindt het voor een individuele persoon niet goed uitpakken, dan gaat het van tafel.

Ook hier zie je weer teveel hoogverheven idealen aan de bovenkant met als gevolg te ruime toepassing aan de onderkant. Dit EHRM is eigenlijk nog een stap verder dan het Hof van Justitie EU, want die heeft “tenminste” nog concrete richtlijnen, maar het EHRM heeft “de mens”, “wat is goed voor de mens”. Met zo’n criterium moet je eigenlijk rechters niet op pad sturen, dat is niet goed toetsbaar, want wat is nu goed voor “de mens”? Bovendien komt in een zaak altijd maar één specifieke persoon, diens belangen staan centraal. Deze persoon heeft ook altijd een deskundige bij de hand, en dat is hij zelf; immers, wie is een beter deskundige om te beoordelen wat goed voor hem is dan hij zelf? Het gevolg is dat ze daarom een te ruime toepassing gaan geven aan belang van het individu. Als er dan een wet komt en die voor de individuele mens niet goed uitpakt, dan kan het zomaar zijn dat een goede wet sneuvelt.

Ik zie deze onevenwichtigheid trouwens ook aan de processuele kant. Ze doen namelijk aan de ene kant, “aan de bovenkant” nogal uit de hoogte. Het is een duur instituut, zit in een groot gebouw in Straatsburg als in een fort (aan de buitenkant ziet het er ook zo uit, als een grote ronde donjon toren), en ze doen enorm moeilijk over ontvankelijkheidsvereisten “je komt bij ons niet zomaar binnen”. Als je een formulier niet goed hebt ingevuld ben je niet ontvankelijk, ontbreekt een machtiging wordt je zonder pardon afgeserveerd. Aan de andere kant willen ze enorm graag de allerarmste mensen helpen want “wij zijn zo grootmoedig”. Men heeft dus zowel naar boven als naar beneden moeite grenzen af te bakenen, aan de bovenkant te streng en aan de onderkant te ruim.

Je zou kunnen zeggen: als ze de criteria aan de onderkant beter afbakenen, krijgen ze ook niet zo’n stortvloed aan zaken, en hoeven ze aan de bovenkant niet zo streng te zijn op formele ontvankelijkheidsvereisten, maar dit lijkt onopgemerkt te blijven. Men kan niet reflecteren op de eigen situatie, en zoals ik hierboven zei: dat kan je van rechters ook niet verwachten. Geef ze een duidelijk afgebakende taak, niet zoiets als “de mens”; dan wordt het haast een filosofisch instituut in plaats van een rechtbank.

Hier hebben wij dus een paar structurele problemen in het Europese recht: vage richtlijnen, rechtscolleges met onduidelijke, niet altijd goed afgebakende taken, te hoge idealen, moeite met inhoudelijke beslissingen. Dat levert een stroom slechte jurisprudentie op. In al dat geweld is de Vreemdelingenwet 2000 ongeveer 100 keer aangepast, zodat de oude wet bijna niet meer herkenbaar is. Bovendien is de arme oude Raad van State inmiddels “gesneuveld”. Na al die jaren de “rug recht te hebben gehouden” zijn de eerste generatie rechters die begonnen in 2000 met pensioen, en de nieuwe generatie rechters denkt “Europees”.³

Asiel

Je kan goed zien hoe dit uitpakt bij het asielbeleid. In de oude wet stond als criterium “vervolging” of “reëel risico op een onmenselijke of vernederende behandeling”. Maar dat ging Europa keer op keer oprekken. Vooral het EHRM want die is voor “de mens”, en als dat je eendimensionale perspectief is, dan moet “de mens” steeds verder beschermd worden, ook als het objectief gezien helemaal niet nodig is. Bovendien, men vindt zich hier heel belangrijk, dus “van de mens blijf je af”; gesecondeerd door het Hof van Justitie EU als iets onder een richtlijn valt.

Het zijn natuurlijk wel juristen dus niet helemaal op hun achterhoofd gevallen, ze gaan natuurlijk niet echt “blaffen”, daarvoor gebruiken ze juridische formules. En het gaat bij asiel niet over geld, dus hier kom je er niet met “genoeg is genoeg”, maar ze gebruiken bij het EHRM termen als: “a certain degree of hardship”. Dus dat “wel enig incasseringsvermogen van de mens mag worden gevergd, maar niet teveel” “anders wordt het wel wat zwaar voor de mens” “de mens is zwak wezen” “flinke bescherming is nodig”! Je ziet deze criteria ook schuiven, eerst is het nog “er mag wel enige degree of hardship worden gevergd” oftewel: “niet zo mekkeren” maar drie uitspraken later is dat al “er kan niet teveel worden gevergd”, en dan ben je al een heel eind verwijderd van het begin. Dan wordt de bescherming ongemerkt steeds verder uitgebreid. Dus als je leven moeilijk genoeg is, krijg je nu asiel. Veel wijder dan “een reëel risico op onmenselijke of vernederende behandeling” wat het oorspronkelijk was.

Dit gaat vervolgens naar de uitvoeringspraktijk zoals van een IND. “Het leven is zwaar” is zo rekbaar als het maar zijn kan, in feite is ieders leven in zekere zin zwaar, dus je kan iedereen wel asiel geven, en dan zit je heel dicht bij omvolking.

Misschien als je nationaal nog een beetje oplet, dan kan je de scherpe randjes ervan afhalen. Maar Nederland wil altijd het braafste jongetje van de klas zijn, of ze zijn gewoon bang voor blaffende honden. Ze anticiperen in ieder geval op het EHRM en die uitspraken worden omgezet in beleidsrichtlijnen, die zeer uitgebreid zijn. Er is de Vreemdelingencirculaire, een enorm groot document. Dat is enorm ruim opgezet. Er is ook een systeem van ambtenaren die geen fout willen maken, en ook vaak te ruime beslissingen nemen. En kijk dan hoe dat in de praktijk werkt, zo’n criterium “het leven is zwaar”.

Zo zijn er veel Syriërs in de jaren na 2011 vertrokken naar Turkije, en leven daar al jarenlang met een verblijfsvergunning. Ze hebben een woning en werk, kinderen studeren. Het leven voor Syriërs in Turkije is wel zwaar, ze hebben bijvoorbeeld minder goede banen. Een aantal van hen is dit werk nu wel moe of ze worden oud.

Ze komen naar Nederland, en je zou zeggen: die krijgen natuurlijk nóóit asiel, want ja, “geen vervolging” en “geen onmenselijke behandeling”. Maar dan vergist u zich, ze krijgen standaard asiel in Nederland want “hun leven is zwaar”. Zo ook Syriërs uit veilige landen als Egypte, Libanon of de Verenigde Arabische Emiraten.

Een andere grote groep is mensen uit Syrië zelf. Er is in dit land een soort status quo, niet perfect, maar oorlog is het niet. Toch krijgen ze allemaal asiel want “kwetsbaar evenwicht” en “er is veel kapot gegaan in de oorlog” en (dan komt weer dat criterium) “de mensen hebben het er zwaar”.

Hierdoor krijg je wel heel rare situaties. Je kan als Syriër denken: ik woon in Damascus, ik ben klaar met de middelbare school, ik heb geen zin in militaire dienst en ik wil naar het Westen. Ik heb daar een neef, die stuurt mooie foto’s uit Amsterdam, hij verdient € 3000 per maand en ik zodadelijk hier maar € 300 voor hetzelfde werk. Dus je regelt een smokkelaar, gaat ’s ochtends nog naar de markt om voor je ouders een afscheidscadeau te kopen, omhelst elkaar flink, en dan naar Ter Apel. Je belt als je aankomt met thuis “hallo hier alles goed, met jullie ook?” “ja, alles goed, heb je al een huis?”

Denemarken

Tegen het criterium “het leven is zwaar” is niets opgewassen, zelfs niet de meest sterke logica. Zo heeft Denemarken vorig jaar het beleid gewijzigd en bepaald: Syriërs uit het regeringsgebied wijzen wij af. Er is immers niets aan de hand daar. Die kwamen toen echter naar Nederland en . . . krijgen hier asiel want “in Denemarken hebben Syriërs het zwaar”⁴

Een ander voorbeeld: in december 2022 verkondigde Italië dat hun opvang vol zit. Dit leidde tot een stroom asielzoekers uit Italië naar Nederland. Deze aanvragen worden ook ingewilligd want “in Italië hebben ze het kennelijk zwaar” waarbij zelfs het onderscheid al vervaagt of ze met “ze hebben het zwaar” nu de Italianen bedoelen of de asielzoekers in Italië.⁵ Rutte is recent nog bij Meloni geweest, op 8 maart 2023. In de pers verschijnt “stoere taal” met een foto dat Rutte met Meloni heeft gesproken over een mogelijk nieuwe “Turkijedeal”, wat beoogt dat afspraken worden gemaakt met landen als Tunesië om migratie vanuit Afrika tegen te gaan. Ik kan mij niet voorstellen dat niet tevens is gesproken over het feit dat sinds december 2022 een stroom asielzoekers uit Italië naar Nederland komt, maar niets hierover in de reguliere media ⁶.

Een derde voorbeeld: er komen heel veel asielzoekers uit Afrikaanse landen. Die hebben eigenlijk geen van allen recht op asiel, maar ja “het leven in Afrika is wel heel erg zwaar”, dus ook zij kunnen soms asiel krijgen. Maar als dat niet lukt kan je altijd nog een relatie zoeken. Dat moet dan wel een Nederlander zijn, want dan krijg je samen een Nederlands kind en daaraan kun je ook een verblijfsvergunning ontlenen. Het EHRM heeft namelijk geoordeeld, komt het weer, “dat het voor het kind anders zo zwaar is”. ⁷

Een vierde voorbeeld: er worden in ons land kinderen “gedropt” omdat, als je hier als minderjarige komt, je de hele familie mag laten nareizen. Die families komen hier op vakantie, dumpen een kind, gaan terug en dan “thuis proces afwachten”. Of ze sturen een kind zelf vooruit, als het een jaar of 16 is. Het zijn niet zelden grote gezinnen met vijf, zes kinderen, je stuurt er één vooruit, die moet zien dat hij hier asiel krijgt, en dan kan de rest nareizen. De familie woont gewoon thuis, werkt, broers zussen gaan naar school, dus je denkt: stuur dat kind dan ook terug naar huis. Schrik niet, families deinzen niet terug kinderen van 6, 7, of 8 jaar oud hierheen te sturen (die natuurlijk hard moeten huilen om hun ouders en terug willen naar school). Die zou je meteen moeten terugsturen. Maar nee, men redeneert dat “het leven wel zwaar is voor zo’n kind hier zonder ouders”. Je ziet hoe zoiets ook nog veel verder ontspoort. Zo staat in de wet “dat ze hun ouders mogen laten komen”. Maar ja, als de ouders komen, “dan is het zielig voor de broers of zussen” ongeacht het aantal. Dus mogen ook de broers en zussen komen, tot 18 jaar aanvankelijk. Maar vervolgens ontstond de vraag: wat te doen met meerderjarige broers en zussen? Dus die mogen nu ook komen, tot 25 jaar mits nog vrijgezel. ⁸ Soms mag zelfs een inwonende oma of opa nog meekomen. Hiervoor hoeft géén van deze personen enig persoonlijk risico te lopen in het land van herkomst.

Vijfde voorbeeld: asielzoekers uit landen als Iran die zich bekeren tot het christendom of atheïst worden (althans, dat stellen). Je kunt daar op zich gewoon blijven leven, je moet alleen dan voorzichtig zijn, ter vergelijking: 10% van de bevolking van Iran is atheïst. Maar het EHRM oordeelt: “er mag geen terughoudendheid worden gevraagd”, want “dat maakt hun leven te zwaar”. En… asiel.⁹

Is dit nu omvolking?

U heeft nu een heel aantal feiten op een rij. Misschien kan dit helpen om de vraag te beantwoorden: “is dit omvolking?” Sommige mensen denken dat dit een van bovenaf gestuurd proces is om ons land kapot te maken. Maar mogelijk is het een onbewust, van onderaf ontstaan fenomeen door slechte juristen, vage criteria, “blaffende” rechters en “knikkende knieën”.

Ik had voor iemand uitgerekend dat als je gewoon het “oude” recht toepast, het aantal asielzoekers binnen een maand of twee met ongeveer 95% daalt. Je hoeft niet eens de wet te veranderen, maar deze gewoon toe te passen: voor het criterium “het leven is zwaar” is geen juridische basis, zelfs niet in internationale verdragen. Het is een wijze van toetsing zoals deze bijvoorbeeld plaatsvindt in Hongarije of Denemarken. Zo waren in 2015 in Denemarken nog meer dan 20.000 asielaanvragen, wat na een screening van het beleid afnam naar 3570 in 2018. In 2022 was het aantal nog steeds laag: iets meer dan 4000 waarvan de helft uit Oekraïne, dus in de kern 2000.¹⁰ Ik ga uit van 95% omdat er in Nederland nog verbeteringen mogelijk zijn ten opzichte van Denemarken.

Dit kan dus een enorm verschil maken. Bovendien is het effect mogelijk exponentieel, zoals in Hongarije, want met een inwilligingspercentage van 5% ben je ineens niet populair meer.

Maar als je dat mensen vertelt dan ontstaat een vreemd iets. Men ziet dit niet, en dat is vreemd. Toen ik het eens zei van de 95% werd ik gewoon uitgelachen, ze geloven het niet. En ook dat punt van de juridische criteria. Sterker nog: ze willen het ook niet, ze willen steeds de criteria verruimen, “oprekken”, ondanks dat ze ons land schade toebrengen.

Ze lachen je ook uit als je zegt dat het systeem gaat omvallen: “wij kunnen alles”. Maar zo werkt dat niet, sommige ziektes komen sluipend dichterbij. Misschien dat u eerst denkt “waarom smaakt koffie mij niet meer?” Verder is er niets aan de hand; u doet het huishouden, gaat naar de bakker, dus waarom zou u zich zorgen maken. De volgende keer “bent u wel wat moe”, maar dan wordt er gezegd: “rust lekker uit in het weekend.” En drie maanden later zit u op de spoedeisende hulp. Dingen kunnen dus sluipend dichterbij komen en dan ineens misgaan.

Je moet hiervoor goed letten op signalen en daar ook naar handelen. Het nieuws staat vol met signalen. Ik noem er hier slechts twee.

Er stond recent op NOS Nieuws een artikel met als inhoud: de IND heeft een capaciteit voor asiel voor 22.000 per jaar terwijl de instroom 40.000 is.¹¹ Dat betekent een voetbalstadion vol mensen die niet behandeld worden. Die worden daar heel boos en gedeprimeerd door, en zwerven zo langs de straat. Doe dat een paar jaar achter elkaar, en het wordt een massa. Bovendien gaan instanties dan omvallen: IND, gemeentes, zorg, woningbouw.

De IND signaleert dit, en bracht dit 24 mei 2023 ook in het nieuws “Nieuw asielbeleid nodig”.¹² Uit de reactie valt op dat alleen wordt gekeken naar de procesmatige kant: “Deze processen kunnen sneller en efficiënter verlopen, zegt de IND.” Dat is echter geen fundamentele oplossing. Die zou moeten bestaan uit de vraag in hoeverre wij verplicht zijn mensen toe te laten. Daarvoor moet je de criteria scherp afstellen.

Maar men-ziet-het-niet. Staatssecretaris Van der Burg heeft recent zelfs een interview gegeven waarin hij zegt dat hij “nauwelijks invloed heeft op het aantal toelatingen”.¹³

Dit bracht mij nog op een vervolgvraag: wat is hier psychologisch aan de hand? Dat men dit namelijk zelf niet kan bedenken, lijkt te wijzen op een dieper, psychologisch probleem. En mijn slotsom is: ze letten niet op! Ze zien iets compleet over het hoofd. Want ik schreef hierboven dat strakke asielcriteria als “vrees voor vervolging” zijn verweekt tot “a certain degree of hardship” waardoor elke asielaanvraag wordt toegewezen als dat voor “enige mate van problemen” leidt voor de betrokkene. Dat mensen dat niet zien, komt omdat ze dingen over het hoofd zien. Omdat de criteria die bepalen of je asiel krijgt of niet, vrij klein zijn, een “criterium” een miniscuul ding is, zoals een lieveheersbeestje die ze meteen over het hoofd zien; ze kunnen alleen maar denken aan grote dingen zoals grote idealen aan de bovenkant (“gezinshereniging moet bevorderd worden”) of grote dingen aan de onderkant zoals “opvangcapaciteit”. Maar kijk toch eens wat er vlak voor je neus staat! Verander je het criterium een kwartslag terug naar “vrees voor vervolging”, dan zakt het aantal asielaanvragen met 95%!

Maatschappelijke ramp

Misschien denkt u dat ik een “doemdenker” ben. Ik zou blij zijn als u gelijk heeft; gooi mijn artikel maar weg. Maar de combinatie van het ontwikkelen van te hoge idealen enerzijds (geen grens van boven) en het aantrekken van grote groepen kansarmen (geen grens van onder), kan een maatschappelijke catastrofe veroorzaken. Hier kan de geschiedenis zich herhalen, want als mijn vermoedens kloppen, dan is zo bijvoorbeeld het Romeinse Rijk ingestort. De EU doet daar wat aan denken. Eveneens had men in het Romeinse Rijk enerzijds veel hoge idealen “aan de bovenkant”, (een hele lijst aan filosofische scholen, religieuze stromingen en een groot bureaucratisch apparaat) en zou anderzijds het “aan de onderkant” plaats bieden aan alle mogelijke volkeren. Deze werden als “Feoderati” aangemerkt, plus nog een groot percentage slaven. Die mochten allemaal binnen hun grenzen blijven, met heel weinig eisen aan “integratie” (en voor de slaven uberhaupt niet). Zowel door het aantal, door de losse sociale structuur, was de situatie op gegeven moment voor de bestuurders niet meer te beheersen.

Denk daar maar eens over na voordat u dit artikel weggooit. Als niemand hier doorheen prikt, kan je zomaar in 2030 wakker worden in een heel ander land, dan waarin je geboren bent, en je vraagt je dan nog af: hoe was dit eigenlijk mogelijk? Hoe kon het zo uit de hand lopen? Vis mijn artikel dan nog maar eens uit de prullenbak.