Van seksuele boulimia tot like-verslaving

Onze cultuur is geobsedeerd met seks. Begrijp me niet verkeerd, ik ben geen puritein. Het is niet zo gek dat het minnespel een prominente rol inneemt in de harten van mensen, zonder is er immers geen leven mogelijk. Geslachtsdrift is gezond en dit mag ook omkleed worden met publieke rituelen zoals het huwelijk, maar wij maken het wel heel bont. Is het normaal dat ik tijdens het boodschappen doen moet luisteren naar oeh baby yeah baby-muziek? Muziek die, je kan er lang of kort over doen, over seks gaat. Is het normaal dat kinderen suggestieve dansjes op TikTok doen en dat met de wereld delen? Is het normaal dat er reclames op de radio te horen zijn over seksspeeltjes en overspel? Is het normaal dat wij met enkele muisklikken toegang krijgen tot een virtueel harem dat onbeperkt is in omvang en variatie? Dat talloze vrouwen hun inkomen aanvullen met online prostitutie?

Het nut van seks

Wat is het nut eigenlijk van seks? Voor iemand die puur evolutionair denkt, is teleologisch denken taboe en kunnen we dus niet spreken van een doel van seks. Hooguit kunnen we stellen dat de functie ervan de voortplanting is, maar dankzij de zegeningen van de moderniteit, zoals daar zijn de pil en het condoom, kunnen wij het genot van seks ontkoppelen daarvan. Voortaan zijn wij van de zware taak om kinderen te baren en groot te brengen ontslagen en kunnen wij ons onbekommerd overgeven aan het liefdesspel. De betekenis van seks is louter nog genot. Het is dan ook slechts schijnbaar paradoxaal dat de hyperseksualiteit van onze cultuur hand in hand gaat met lage geboortecijfers. We zouden hier een analogie kunnen maken met de eetstoornis boulimia; onbeperkt vreten en daarna alles weer uitkotsen.

De kater na de revolutie

Nu is deze ontwikkeling niet iets van gisteren. De seksuele revolutie is al meer dan een halve eeuw geleden begonnen. Deze diepgaande verandering heeft niet alleen winnaars gekend. Denk aan de talloze gebroken gezinnen, de soa’s die de ronde doen, de pornoverslaving waar zoveel jongemannen mee worstelen, de verzuurde verhoudingen tussen man en vrouw en natuurlijk de incel. Deze perikelen komen allemaal voort uit de klassieke problemen van het hedonisme. De enige consequente hedonist is een junk die naar steeds sterkere middelen grijpt en uiteindelijk bezwijkt aan een overdosis. Genot bevredigt namelijk nooit, net zo min als zeewater de dorst lest. Vaker dan niet is het uitkijken naar plezier, van welke aard dan ook, plezieriger dan het plezier zelf. Het gaat om de reis, niet om de bestemming. De jacht, niet de buit.

Een nieuwe revolutie?

Na de bevrijding van seks van voortplanting, is er dan ook een nieuwe trend te ontwaren. De ontkoppeling van seksuele aantrekkingskracht en seks. Dat wil zeggen: het wordt belangrijker om seks te kúnnen hebben, dan het daadwerkelijk te hebben. Het is waardevoller om begeerd te worden, dan om bevredigd te worden. Dit is dan ook de reden dat prostitutie geen oplossing is voor het incelprobleem. Waar hij daadwerkelijk naar hunkert, is erkenning in de vorm van begeerd, en dus gerespecteerd te worden. Maar aan de andere kant van de seksuele hiërarchie, lijdt men ook. We zouden het Instagram-meisje met miljoenen volgers maar een onbevredigd hart kunnen vergelijken met de vrek die weliswaar miljoenen op de bank heeft, maar er niet van gelukkig van wordt. Niet dat dat meisje niet geniet van de aandacht, maar het is nooit genoeg. Sterker nog, als de stroom aan likes en volgers opdroogt, zou dat haar in een diepe crisis storten.

De Reactionair

Boekenwinkel

Ondek onze grote collectie boeken, zoals De seksuele revolutie, in onze boekenwinkel.

Een andere parallel die we kunnen trekken, is met het fenomeen virtue signaling, oftewel deugseinen. Ook hier gaat het meer om het signaal dat men afgeeft, dan op hetgeen erachter zit. Om de perceptie, niet de werkelijkheid. Net zoals geld virtueel voor consumptie staat, staat een moreel gebaar virtueel voor deugdzaamheid en staan Instagramvolgers virtueel voor seks. Al deze symbolen kunnen natuurlijk met het grootste gemak gemanipuleerd worden. Geld kan bijgedrukt worden, verontwaardiging gespeeld, het uiterlijk gephotoshopped en volgers gekocht. Daardoor zijn we in een virtuele wereld terechtgekomen waar niets is wat het lijkt en onze oerinstincten voortdurend genept worden door supranormale prikkels.¹

Uit het moeras

Weet ik een uitweg uit dit moeras waar we collectief in weggezakt zijn? Niet direct, maar ik weet wel het volgende: menselijke begeerte is dynamiet, maar om gelukkig te zijn, is het ontzettend belangrijk om niet altijd te krijgen wat je wil. Er moet een zeker ritme zijn, een zeker eb en vloed van begeerte, bevrediging en frustratie. Om hier een harmonisch samenspel van te maken, in plaats van een bak atonale herrie, is het noodzakelijk dat de cultuur deze driften in goede banen leidt. Rituelen, kunst en moraal zijn hier enkele middelen toe, die door de moderne mens met zijn hedonistische monomanie uit het oog verloren zijn. Genot maakt niet gelukkig. Het begint ermee het probleem te erkennen. Dan zakken we tenminste niet dieper weg in het moeras en wellicht is deze of gene hogere macht dan niet te beroerd om ons eruit te trekken.