Waarom je doodsbang moet zijn voor Artificiële Intelligentie

In de visie van René Guénon is het universum een hiërarchie van zijn, met als hoogste niveau het spirituele rijk, gevolgd door het psychische rijk, het intellectuele rijk en tenslotte het fysieke rijk. Deze hiërarchie is gebaseerd op het principe van kwalitatieve superioriteit, waarbij elk hoger niveau kwalitatiever (en dus reëler) is dan het niveau eronder.

Guénon was echter ook van mening dat de moderne wereld steeds meer werd gedomineerd door het principe van de pure kwantiteit. Dit is de opvatting dat alles kan worden herleid tot een numerieke waarde en dat de enige werkelijkheid datgene is wat kan worden gemeten.

AI is de belichaming van dit principe van pure kwantiteit. Het is gebaseerd op het idee dat alles kan worden voorgesteld door getallen en dat de hele werkelijkheid kan worden herleid tot gegevens. Deze gegevens kunnen vervolgens door algoritmen worden verwerkt tot resultaten die vaak niet te onderscheiden zijn van die welke door menselijke intelligentie worden geproduceerd.

De betekenis van intelligentie

Guénon zou echter willen beweren dat AI helemaal niet zo intelligent is. Dit komt omdat het berust op het principe van pure kwantiteit, wat een lager niveau van werkelijkheid is dan de kwalitatieve niveaus van het spirituele en psychische rijk. Als zodanig kan AI de hogere niveaus van de werkelijkheid nooit echt begrijpen of reproduceren. Het kan zich alleen maar bezighouden met het lagere, kwantitatieve niveau.

In zijn boek ‘The Symbolic Language of Traditional Architecture’ bespreekt René Guénon de etymologische betekenis van de term intelligentie.¹ Hij schrijft dat het Latijnse woord intelligere, waarvan het Nederlandse woord intelligentie is afgeleid, “begrijpen” betekent. Guénon zegt verder dat intelligentie dus “het vermogen om te begrijpen” is, en dat het “verwant is aan de daad van het oordelen”.

Guénon merkt op dat intelligentie niet alleen een kwestie is van kennis verwerven, maar veeleer van het begrijpen van de ware aard der dingen. Hij schrijft: “Intelligent zijn is in staat zijn de dingen in hun ware licht te zien, en zich niet te laten misleiden door de schijn”.² Met andere woorden, intelligentie is het vermogen om de dingen te zien zoals ze werkelijk zijn, in plaats van misleid te worden door valse of oppervlakkige indrukken. Hij concludeert dat intelligentie een spirituele kwaliteit is, en dat het uiteindelijk “het vermogen is om de dingen te zien in het licht van het absolute”.³ Met andere woorden, intelligentie is het vermogen om de dingen te zien vanuit een transcendent perspectief, waarin hun ware aard wordt onthuld. Dit stelt iemand in staat de ware aard van de werkelijkheid te begrijpen.

Heeft AI het vermogen om dingen te zien in het licht van het absolute? Het feit dat AI zich alleen bezighoudt met het kwalitatieve principe van manifestatie betekent dat het beperkt is tot het domein van het relatieve. Met andere woorden, AI kan ons geen transcendent perspectief bieden; het kan alleen opereren binnen het domein van het relatieve. Dit betekent dat AI niet intelligent is in de ware zin van het woord; het kan de ware aard van de werkelijkheid niet begrijpen.

Digitale ruis

Als we naar de term digitaal kijken, zien we gemakkelijk hoe deze verband houdt met het concept van pure kwantiteit, namelijk dat alles kan worden weergegeven door getallen. Dit is waar Guénon op doelde toen hij sprak over de toenemende overheersing van het principe van de pure kwantiteit in de moderne wereld. En naarmate AI geavanceerder wordt, zal deze trend zich waarschijnlijk voortzetten.

Het digitale spiegelt het principe van de pure kwantiteit en breidt dit uit tot elk aspect van ons leven. We leven steeds meer in een wereld waarin alles uit gegevens bestaat en waarin alles tot een numerieke waarde kan worden herleid. Dit is de wereld waar Guénon ons voor waarschuwde, en het is een wereld die steeds meer vorm krijgt door AI. Het is niet voor niets dat getal synoniem is met digit, en dat getal de basis is van het principe van de pure kwantiteit.

De scholastici schreven over het concept van de priematerie, dat is de materie van de fysieke wereld die nog niet gedifferentieerd is in de verschillende elementen en verbindingen waaruit ons universum is opgebouwd. Deze primaire materie is pure kwantiteit, en het is slechts door toedoen van een hogere intelligentie dat zij vorm en structuur krijgt.

Op dezelfde manier neemt AI de gegevens van de wereld en verwerkt deze tot informatie. AI wordt echter niet geïnformeerd door het spirituele rijk, maar wordt eerder gedreven door het principe van pure kwantiteit. Waarom zouden we dan verbaasd zijn dat haar producten, hoewel vaak indrukwekkend, uiteindelijk niet meer zijn dan een andere vorm van digitale ruis?

Om dit essay af te sluiten, laten we Guénon nog een laatste keer citeren:

De ontwikkeling van de moderne wetenschap, met haar bijna exclusieve zorg voor kwantiteit, is geëindigd met het reduceren van alles tot pure kwantiteit; en het is dit reductionisme dat geboorte heeft gegeven aan de aberraties van de hedendaagse beschaving, waarvan materialisme en mechanisme slechts de meest voor de hand liggende manifestaties zijn.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat het uiteindelijke resultaat van deze wetenschap de poging is om de menselijke geest zelf tot een machine te reduceren, een onderneming waar de voorstanders van kunstmatige intelligentie nu mee bezig zijn.⁴

Misschien is jouw realiteit ook gereduceerd tot pure kwantiteit? Dit essay is namelijk voor 95% gegenereerd door een AI (GPT-3), met de input “schrijf een opstel over AI en hoe het zich verhoudt tot het gedachtegoed van René Guénon en zijn concept van pure kwantiteit”.

De citaten zijn allemaal nep en zijn gegenereerd met de input “Genereer een citaat van René Guénon over AI en pure kwantiteit”.

De titel is gegenereerd met het essay en “maak een schokkende clickbait titel voor dit artikel” als input.

De voetnoten zijn gegenereerd met het essay en “genereer voetnoten voor dit artikel” als input. Het boek dat in dit artikel wordt aangehaald ‘The Symbolic Language of Traditional Architecture’ is niet echt geschreven door Guénon, in feite, er bestaat zelf geen boek met deze titel.

De vertaling van engels naar nederlands is gedaan met de AI vertaalmachine DeepL.

De thumbnail is gegenereerd met de AI Craiyon, met een beetje hulp van Photoshop.